فقیهان برای حرمت ربا به آیات و روایات متعددی، تمسّک نموده­اند.

آیات قرآن کریم: در قرآن کریم، و در سه سوره آیاتی؛ بر حرمت ربا دلالت دارد که به این شرح­اند:

«فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذینَ هادُوا حَرَّمْنا عَلَیْهِمْ طَیِّباتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ وَ بِصَدِّهِمْ عَنْ سَبیلِ اللَّهِ کَثیراً*وَ أَخْذِهِمُ الرِّبَوا وَ قَدْ نُهُوا عَنْهُ وَ أَکْلِهِمْ أَمْوالَ النَّاسِ بِالْباطِلِ وَ أَعْتَدْنا لِلْکافِرینَ مِنْهُمْ عَذاباً أَلیماً»

پس به سزای ستمی که از یهودیان سر زد و به سبب آن­که [مردم را] بسیار از راه خدا باز داشتند، چیزهای پاکیزه­ای را که بر آنان حلال شده بود، حرام گردانیدیم، و [به سبب] ربا گرفتنشان – با آن­که از آن نهی شده بودند – و به ناروا مال مردم خوردنشان؛ و ما برای کافران آنان، عذابی دردناک آماده کرده‌­ایم.

«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَأْکُلُوا الرِّبَوا أَضْعافاً مُضاعَفَهً وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»

ای کسانی که ایمان آورده­اید، ربا را [با سودِ] چندین برابر مخورید و از خدا پروا کنید، باشد که رستگار شوید.

«الَّذینَ یَأْکُلُونَ الرِّبا لا یَقُومُونَ إِلاَّ کَما یَقُومُ الَّذی یَتَخَبَّطُهُ الشَّیْطانُ مِنَ الْمَسِّ ذلِکَ بِأَنَّهُمْ قالُوا إِنَّمَا الْبَیْعُ مِثْلُ الرِّبا وَ أَحَلَّ اللَّهُ الْبَیْعَ وَ حَرَّمَ الرِّبا فَمَنْ جاءَهُ مَوْعِظَهٌ مِنْ رَبِّهِ فَانْتَهى‏ فَلَهُ ما سَلَفَ وَ أَمْرُهُ إِلَى اللَّهِ وَ مَنْ عادَ فَأُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فیها خالِدُونَ * یَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبا وَ یُرْبِی الصَّدَقاتِ وَ اللَّهُ لا یُحِبُّ کُلَّ کَفَّارٍ أَثیمٍ * إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ أَقامُوا الصَّلاهَ وَ آتَوُا الزَّکاهَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ * یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ذَرُوا ما بَقِیَ مِنَ الرِّبا إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ * فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ إِنْ تُبْتُمْ فَلَکُمْ رُؤُسُ أَمْوالِکُمْ لا تَظْلِمُونَ وَ لا تُظْلَمُون‏‏»

کسانی که ربا می­خورند، [از گور] برنمی­خیزند، مگر مانند برخاستن کسی که شیطان بر اثر تماس، آشفته سرش کرده است. این، بدان سبب است که آنان گفتند: «دادوستد، صرفاً مانند رباست»، و خداوند، داد و ستد را حلال، و ربا را حرام گردانیده است. پس هرکس، اندرزی از جانب پروردگارش بدو رسید و [از رباخواری] باز ایستاد، آنچه گذشته، از آنِ اوست و کارش به خدا واگذار می­شود، و کسانی که [به رباخواری] باز گردند، آنان، اهل آتش­اند و در آن، ماندگار خواهند بود.

خدا از [برکت] ربا می­کاهد و بر صدقات می­افزاید، و خداوند، هیچ ناسپاسِ گنهکاری را دوست نمی­دارد. کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده و نمازبرپا داشته و زکات داده­اند، پاداش آنان، نزد پروردگارشان برای آنان خواهد بود، و نه بیمی بر آنان است و نه اندوهگین می­شوند. ای کسانی که ایمان آورده­اید، از خدا پرواکنید؛ و اگر مؤمنید، آنچه از ربا باقی مانده است، واگذارید و اگر چنین [نکردید]، به جنگ با خدا و فرستاده­ وی برخاسته­اید، و اگر توبه کنید، سرمایه­های شما از خودتان است. نه ستم می­کنید و نه ستم می­بینید.

روایات دینی: روایات فراوانی بر حرمت ربا دلالت دارند که به برخی از آنها اشاره می­گردد:

– پیامبر خدا فرمود:

«شَرُّ الْمَکَاسِبِ‏ کَسْبُ‏ الرِّبَا»

بدترین داد و ستدها، داد و ستد آمیخته به رباست.

-پیامبر خدا فرمود:

«وَ مَنْ أَکَلَ الرِّبَا مَلَأَ اللَّهُ بَطْنَهُ مِنْ نَارِ جَهَنَّمَ بِقَدْرِ مَا أَکَلَ‏ وَ إِنِ اکْتَسَبَ [مِنْهُ] مَالًا لَم یَقْبَلِ اللَّهُ مِنْهُ شَیْئاً مِنْ عَمَلِهِ وَ لَمْ یَزَلْ فِی لَعْنَهِ اللَّهِ وَ الْمَلَائِکَهِ مَا کَانَ عَنهُ قِیرَاطٌ»

پروفسور علی احتشامی